مرحوم شیخ الاسلام محمد قدس
مرحوم آقای قدس و آقای بیرنگی اعضای نشر معارف روبروی هم نشسته اند
وزارت «معارف اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال 1288 تاسیس شد. بلافاصله بعد از آن اداره ی معارف ایالتی در تبریز به ریاست دکتر امیراعلم شکل گرفت. در اجرای سیاست تشکیل شعبات در شهرستان ها اداره ی معارف در سال 1296 خورشیدی در اردبیل تشکیل یافت و ریاست افتخاری آن را مرحوم شیخ الاسلام محمد قدس بر عهده گرفت. پدران محمد قدس در اردبیل عنوان شیخ الاسلامی داشته اند و علاوه از ان که در کسوت روحانی بودند جزو زمین داران اردبیل هم به حساب می آمدند محمد نیز عنوان شیخ الاسلامی را از پدران خود به ارث برده بود اما دلبسته ی ملک و مال نبود و عمده ی ثروت خود را در راه خدمت به فرهنگ اردبیل از دست داد. او از یک طرف تحت فشار ظاهر اندیشان روزگار خود و از طرف دیگر تحت فشار نظامیان حاکم بر کشور مخصوصا «آیرم خان» فرمانده قشون اردبیل بود. قدس اداره معارف را در خانه ی خود تشکیل داده بود و از سال 1296 لغایت 1306 به مدت یازده سال رئیس افتخاری فرهنگ اردبیل بود و دیناری از این بابت دریافت نمی کرد. در این دوره وی سه مدرسه ی پسرانه و یک مدرسه دخترانه را در اردبیل به نام های نمره یک ، نمره دو و نمره سه پایه گذاری کرد که بعد ها مدارس پسرانه به نام های سعدی ، سنایی و انوری و مدرسه ی دخترانه به نام مهستی شناخته شدند. مدرسه مهستی در سال 1317 به پوراندخت تغییر نام یافت و به دبیرستان دخترانه تبدیل شد. مرحوم قدس در اواخر عمر مواجه با گرفتاری های فرزندش مرحوم یعقوب قدس و محاکمه های او به وسیله ی حاکمان مسلط بر کشور شد و اواخر عمر را در پریشانی سپری کرد. او در سال 1329 در تهران درگذشت. راستی چه انسانهایی بوده اند؛ سختی ها را تحمل کردند ،سیلی ها خوردند، شماتت دونان را شنیدند ،سرزنش شدند، جریمه دادند ، تبعید رفتند تا جوانان وطن بیدار شوند و بیدار بمانند. روانشان شاد
با سلام خدمت استاد عزیز اقای مکارمی
بسیار ممنونم از قبول زحمت فرموده اید و نوشته های خودتون رو در اختیار علاقه مندان گذاشته اید.
اگر ممکن است بیشتر در خصوص شکل گیری اموزش نوین در اربیل و مدارس و بنیانگذارانش بنویسید.
بازم بابت سایتتون ازتون تشکر می کنم.
سلام از پیشنهادتون متشکرم حتما این کارو می کنم
استاد مهربانی ها:حرمت یادتان همیشه در خاطرم گرامی ترین است.پاینده و پایدار باشید.
سلام
اینجانب تا به اکنون آشنایی چندانی با شخصیت مرحوم محمد قدس (جد مادری بنده) نداشتم. از این نوشتار بسیار استفاده کردم. از تلاش های شما استاد گرانقدر در باز خوانی تاریخ و فرهنگ این دیار و یادآوری نام مردان و زنان نامی آن دوران به ما نسل جوان، کمال تشکر و سپاس را دارم.
خسته نباشید
درود جناب مکارمی نیا،
آقای قدس جدمادر من هستند. با اجازه شما از مطالب پر بارتان برای نوشتن خاطرات خودم استفاده کردم. با احترام فریبا.